Geçtiğimiz yılın en popüler finans konularından biri olan dijital paralar, bu yıl da en sıcak konulardan biri olmaya devam edecek gibi gözüküyor. Son birkaç günkü piyasa düşüşünü göz ardı ettiğimizde, dijital paralar yatırımcılara muazzam getiriler sağladı; piyasanın altını olarak bilinen Bitcoin’in fiyatı yaklaşık 10 kat arttı. Kripto para piyasasında edinilen dijital varlıklar ve elde edilen getiriler, geleneksel finansın herhangi bir parçasında daha önce hiç olmadığı kadar güvenlik riski taşıyor. Sizden başka herhangi birinin kredi kartınızı ya da banka hesabınıza bağlı mevduat kartınızı kullandığını ve işlem yaptığınızı düşündüğünüzde, bankanıza telefon edip işleri düzeltebilirsiniz. Ancak kripto para piyasasında böyle bir güvenlik ağı bulunmuyor. Bu sebeple, piyasada güvenli bir şekilde yatırım yapmak ve getirilerinizi saklamak için dijital varlıklarınızı kendi çabanızla güvence altına almanız gerekiyor. CoinMarketCap’in verilere göre, kripto para piyasasındaki dijital varlıkların değeri yarım trilyon doların biraz üstünde. Bu, piyasa oyuncularının tamamının yeterli güvenlik önlemi almaması durumunda yarım trilyon dolara yakın büyük bir meblağın uçup gidebileceği anlamına geliyor. Dijital varlıklarınızı nasıl koruma altında tutabileceğinize ilişkin bir takım tavsiyeleri yayının devamında bulabilirsiniz.

Ortak Anahtar ve Özel Anahtar Ayrımı

Bitcoin bağlamında ortak ve özel anahtar kavramlarını duymuş olabilirsiniz. Bu iki kavram güvenlik için son derece önemlidir. Diyelim ki dijital paranızı/varlığınızı güvence altına alacak bir yazılım veya donanım cüzdanı oluşturdunuz. Bunu yaptığınızda, aynı zamanda cüzdan güvenliğiniz için bir özel anahtar (private key), para alışveriş işlemleri için de bir ortak anahtar (public key) oluşturmuş olursunuz. Para alışveriş işlemleri, uzun bir harf ve sayı dizisi olan ortak anahtar üzerinden gerçekleştirilir. Ortak anahtar, kullanım şekli bakımından bir mevduat hesabının IBAN numarasına da benzetilebilir. Ortak anahtara ait harf ve sayı dizisi tamamen farklı olmakla birlikte şu şekilde gözükür: Okumak imkânsız olabilir ancak buna benzeyen harf ve sayı dizileri, piyasada bir tanıtıcı işlevi görür. Ortak anahtar, gizli tutulmak zorunda değildir ve ödeme gönderecek bir kişiyle paylaşılabileceği gibi örneğin, bağış toplama eylemleri gibi farklı amaçlarla büyük kitlelerle de paylaşılabilir. Özel anahtar da tıpkı ortak anahtar gibi karışık sayı ve harf dizilerinden oluşur. Ama özel anahtar gizli bir bilgi parçasıdır. Özel anahtarın ASLA paylaşılmaması gerekir. Zira birisi özel anahtarınızı elde ederse, cüzdanınıza ve tüm paralarınıza erişir. Bu gerçekleştiği takdir de bir daha o paraları göremeyeceğinize emin olabilirsiniz. İşte bu nedenlerden ötürü cüzdanınıza ait özel anahtar kodunuzu asla paylaşmamanız ve bu kodu tercihen internet erişiminin olmadığı güvenli bir yerde saklamanız gerekir.

Kripto Para Borsaları Güvenli Değil

Birçok dijital varlık yatırımcısı, varlıklarını aracı borsalar üzerinde tutuyor. Bu tehlikeli bir tercih, çünkü varlıklarınızı tuttuğunuz borsa aynı zamanda özel anahtarlarınızı da tutuyor. Yani tıpkı bir bankanın paranızı sizin için elinde tutması gibi. Ancak kripto para borsalarının güvenliği konusunda önemli riskler var. Bu da onları bankalardan ayırıyor. Örneğin Coinbase gibi büyük çaplı borsalar dijital varlıkları sigortalamak ya da soğuk depolarda saklamak için büyük güvenlik önemleri alıyor fakat buna rağmen, olası ters bir duruma karşı sorumluluk kabul etmiyorlar. Bir zamanların popüler kripto para borsalarından Mt. Gox, 2014’te 850.000 Bitcoin’in çalındığını açıkladı ve şirket kayıplara karıştı. Bitcoin’ler uçmasaydı, bu paralar bugün yaklaşık 12 milyar dolar değerinde olacaktı. Günümüzde faaliyetlerini sürdürmeye devam eden bir başka borsa Bitfinex de 2016 yılında saldırıya uğradı ve 72 milyon dolar kaybetti. Borsa güvenliğini artırdı ama kuşkusuz ki bilgisayar korsanları için daha büyük bir hedef haline geldi. Yani Coinbase ve Bitfinex gibi önemli işlem hacmine sahip borsalar, güvenlik için birçok önlem aslar bile hala yeterince güvenli değiller. Sizin borsalarda tuttuğunuz dijital varlıklar da öyle.

Güvenli Seçenekler

Dijital varlıkları güvence altına almanın iki yolu var: donanım cüzdanları veya yazılım cüzdanları. Ancak yazılım cüzdanlarının, donanım cüzdanları kadar güvenli olmadığı söylenebilir. Zira geçtiğimiz aylarda Bitcoin için “güvenli yazılım cüzdanları” arasında gösterilen Electrum isimli cüzdanda tehlikeli bir açık bulunduğu ortaya çıktı. İşte bu da bizi dijital varlıkları saklamanın en iyi yoluna, yani donanım cüzdanlarına götürüyor. Bilgisayar, akıllı telefon gibi cihazlara yüklenen yazılım cüzdanlarının aksine, donanım cüzdanları tıpkı USB bellekleri anımsatıyor. Soğuk depolama olarak da bilinen en popüler donanım cüzdanları arasında Trezor ve Ledger Nano bulunuyor. Donanım cüzdanları, ücretsiz elde edilen yazılım cüzdanlarına kıyasla biraz pahalı gelebilir (600 Türk lirası civarında) ama önemli miktarlarda dijital varlıklara sahipseniz bu ilk etapta yapacağınız en iyi yatırım olabilir. Bu tip donanım cüzdanlarında, geliştiricilerin desteklendiği ölçüde birden fazla dijital varlık depolanabiliyor. Örneğin Ledger Nano Bitcoin de dahil olmak üzere çok sayıda altcoini destekliyor. (İhtiyaç duymanız halinde bu cüzdanların kullanımlarına ilişkin inceleme ve kullanım videoları Türkçe olarak YouTube’da mevcut.) Donanım cüzdanı alırken de dikkat etmeniz gereken önemli noktalar var. Zira geçtiğimiz haftalarda popüler ikinci el alışveriş sitesi eBay’den donanım cüzdanı alan bir kişi, dijital varlıklarının çalındığını Reddit’te paylaşmıştı. Ortaya çıkabilecek bu tip riskleri bertaraf etmek şunları yapabilirsiniz:

• Sıfır bir ürün alın
• Güvenli satıcılardan alım yapın
• Mümkünse üreticinin resmi adreslerinden temin edin

Özetlemek gerekirse, dijital varlıklarınızı borsalar üzerinde tutmayın ve özel anahtarınızı paylaşmayın. Güvenli bir cüzdan (veya birden fazla) seçin ve varlıklarınızı güvende tutun. Kripto para piyasası zor, varlıkları korumak bile zahmetli ama hiç şüphesiz kazançlar buna değiyor.