Reel sektör, yüksek enflasyon ve talep daralması nedeniyle zor günler geçiriyor. İmalat sanayindeki kapasite kullanım oranı son 15 ayın en düşük seviyesine geriledi. İmalat PMI, beşinci ay üst üste düşerek 47,2 seviyesine indi. İç ve dış talebin daralmasıyla çalışan sayısında ciddi azalmalar görüldü. İlk 6 ayda, açılan her 5 şirkete karşılık 1 şirket kapandı.
Ekonomik Sıkılaşmanın Etkileri
Enflasyonla mücadelede uygulanan sıkı ekonomi politikaları, reel sektörde giderek daha etkili oluyor. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki düşüş, üretimde gerilemeye neden oldu. İSO İmalat PMI temmuzda 47,2 seviyesine indi ve sanayi üretimi yıllık %0.1 daraldı. Kapasite kullanım oranı %75.9’a geriledi. İhracattaki %2’lik sınırlı artış ise yeterli olmadı; toplam şirket sayısında düşüş yaşandı. Temmuzda 183 firma konkordato başvurusu yaparak son yılların en yüksek seviyesine ulaştı.
5 Aydır Süren Üretim Yavaşlaması
Yılın ilk yarısına ait veriler, reel sektörde kırmızı alarm veriyor. İSO İmalat PMI temmuz ayında da azalarak 47,2'ye düştü, bu da sektör faaliyetlerinde belirgin bir yavaşlamayı işaret ediyor. Siparişlerde son 20 ayın en sert düşüşü yaşandı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde bu gerileme daha belirgin oldu. Temmuzda sadece gıda sektöründe istihdam artışı gözlemlenirken, diğer sektörlerde hızlı bir çalışan sayısı düşüşü yaşandı.
Personel Yetersizliklerinin Etkisi
Çalışan Sayısındaki Düşüş: Son 21 ayın en hızlı düşüşü yaşandı, bu da üretim hacimlerini olumsuz etkiledi.
Girdi Alımlarındaki Azalma: Talep zayıflığına bağlı olarak imalatçılar girdi alımlarını azalttı, en sert yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde gerçekleşti.
12 Bin 175 Şirket Tasfiye Kararı Aldı
Merkez Bankası verilerine göre, temmuzda kapasite kullanım oranı %75.9’a düştü ve son 15 ayın en düşük seviyesine ulaştı. Ocak-Haziran döneminde ihracat %2 artarak 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak, 25 sektörün 12’sinde ihracat geriledi. Yılın ilk yarısında 52 bin 676 şirket kuruldu, 11 bin 939 şirket kepenk indirdi. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2.3 artarak 12 bin 175’e çıktı.
🚨 Konkordato Kabusu Bitmiyor
Temmuzda konkordato talebinde bulunan firma sayısı 183 oldu ve bu, 2018-2019 döneminden sonraki en yüksek aylık seviye olarak dikkat çekti. Yılın ilk 7 ayında konkordato başvurusunda bulunan toplam firma sayısı 788'e ulaştı. İş dünyası temsilcileri ve Adalet Bakanlığı, suiistimallerin önüne geçmek için çalışmalar yapıyor.
Piyasanın Çekeceği Var!
Finansmana erişim sorunları nedeniyle piyasada karşılıksız çek sayısı artıyor. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149.9 artarak 26 bin 351'e çıktı. Böylece, seviyeler Aralık 2019'dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. İbraz edilen toplam çek tutarı 606.3 milyar TL'ye çıktı.
Mali İyileşmeler ve Sektörel Değerlendirmeler
Piyasadaki daralmadan muzdarip reel sektör, bu süreci minimum zarar ile atlatmaya çalışıyor. Ancak beklentiler, işlerin daha da kötüleşeceği yönünde.
Uzman Görüşleri
- TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: Yüksek faiz ve sıkılaşma politikaları nedeniyle iç piyasada durgunluk yaşandığını belirtiyor.
- İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İhracattaki kıpırdanmalara rağmen mevcut kur politikaları nedeniyle rekabetçi fiyat verilemediğini dikkat çekiyor.
- TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomiyi soğutma politikalarının sektör üzerinde olumsuz etkileri olduğunu, ancak enflasyonla mücadelenin başka yolu olmadığını ifade ediyor.
- TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın: Üretimde %11 azalma gerçekleştiğini belirtiyor ve ihracatta iyileşme olmazsa sektörde küçülme başlayacağını öngörüyor.
Reel Sektör Hakkında En Çok Sorulan Sorular
Yüksek Enflasyon Reel Sektörü Nasıl Etkiliyor?
Yüksek enflasyon, reel sektör üzerinde ciddi baskılara yol açıyor. Üretim maliyetlerinin artması, kârlılık oranlarını düşürüyor ve firmaların fiyat yapılandırmasında zorlanmasına neden oluyor. Bu durum talep daralmasına ve büyümenin yavaşlamasına sebebiyet veriyor. Ayrıca, yüksek enflasyon finansman maliyetlerini artırarak şirketlerin krediye erişim imkânlarını kısıtlıyor. Bu, özellikle düşük sermayeli KOBİ'ler için işletmelerin sürdürülebilirliğini risk altına sokuyor.
İmalat PMI Neden Düşüyor?
İmalat PMI endeksinin düşmesi, imalat sektöründe faaliyetlerin yavaşladığını gösteriyor. Talep düşüşü, artan hammadde maliyetleri ve finansman erişimindeki zorluklar, firmaların üretim ve yeni siparişlerini olumsuz etkiliyor. Beş ay üst üste düşen PMI endeksi, reel sektörün ciddi bir yavaşlama sürecinde olduğunu işaret ediyor. Ayrıca, PMI düşüşü, firmaların işten çıkarmalar ve kapasite kullanım oranlarının azalması gibi sonuçlara yol açabiliyor, bu da genel ekonomik büyüme üzerinde negatif etki yaratıyor.
Konkordato Nedir ve Neden Artıyor?
Konkordato, borçlarını ödeyemeyen şirketlerin alacaklılarla anlaşarak borç yapılandırması yapmalarını sağlar. Son zamanlarda konkordato başvurularının artışı, finansman maliyetlerinin yükselmesi ve talep daralması gibi ekonomik zorluklardan kaynaklanıyor. Yüksek faiz oranları ve sıkı ekonomi politikaları, şirketlerin nakit akışlarını olumsuz etkiliyor. Temmuz ayında 183 firmanın konkordato talebinde bulunması, ekonominin ne denli zor bir dönemden geçtiğinin bir göstergesidir.
Şirket Tasfiyeleri Neden Artıyor?
Şirket tasfiyeleri, ekonomik sıkılaşma, yüksek enflasyon ve talep daralması gibi birçok nedenden dolayı artış gösteriyor. Bu şartlar altında, birçok firma finansal yükümlülüklerini yerine getiremediği için faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kalıyor. Merkez Bankası’nın verilerine göre, tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2.3 artarak 12 bin 175’e çıktı. Ayrıca, şirketlerin finansmana erişim zorlukları ve bankaların kredi verme kriterlerini sıkılaştırması da tasfiye süreçlerini hızlandırıyor.