Şirketiniz için doğru ismi bulmak başarınızda kesinlikle etkendir. Yanlış isim müşterilerle bağlantı kuramamanıza, aşılmaz ticari ve yasal engellerle karşılaşmanıza yol açabilir.
Doğru isim ise ününüzün hızla yayılmasını, rekabet gücünüzün artmasını, kısacası başarıyı önünüze serebilir. Tüm dünyanın tanıdığı şirketler de ismin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Çinli e-ticaret devi Alibaba, şirket isminin ehemmiyeti konusundaki en iyi örneklerdendir. Dünya devi Amazon’un başarısında da isminin rolü büyüktür.
Öyleyse aşağıda hem bu iki şirketin isim konusundaki başarı nedenlerini hem de şirket isminin nasıl olması gerektiğini inceleyelim.
İşletmenizin ismi herkes tarafından kolaylıkla söylenebilmelidir. Markanızın adı yüksek sesle okunurken arada nefes alınması gerekmemeli; kelime bir kerede ağızdan dökülmelidir. Dünya çapında başarıya ulaşmış Nike, Apple, Walmart gibi markalar bu duruma örnektir.
Yani işletmenizin adı bir cümle gibi görünmemelidir. Elbette bazı durumlarda iki kelimelik öbekler uygun olabilir. Waffle House ya da ülkemizden olan Yemek Sepeti, Hepsi Burada gibi örnekler bu görüşü desteklemektedir.
Ancak ikili olsalar dahi belirli başarıya ulaşmış firmaların hala kısa ve kolay okunuyor olmaları gözden kaçmamaktadır. En önemlisi de şirketinizin adını kısa tutmanızın, tüketicilerin hatırlamasını kolaylaştırması ve bunun da pazarlama kampanyalarınıza muazzam yardımının dokunacak olmasıdır.
Bunun için bir tüketicinin gözünden bakmak, konunun önemini daha iyi ortaya çıkaracaktır. Şöyle ki tüketici, televizyonda, radyoda ya da bir konuşmada firmanın adını duyuyor olsun. Sonrasında firmayı online aramaya başlasın.
İşte burada yazımı çok karmaşık olan bir adı bulması zorlaşacaktır. Bu nedenle tam olarak duyulduğu şekilde yazılan isimler, şirket için çok daha avantajlıdır. Garip şekilde okunan marka adınızı bir yere yazılmış görse bile aramaya ne yazacağını hatırlamayabilir.
Ticarette buna yapışkanlık denir. Ancak bunu sağlamak pek kolay değildir. Çünkü her şirket kendisini kalabalıkların önüne çıkartacak, zaman içinde taze ve unutulmaz kalacak bir isim ister. Fakat adlandırma eğilimleri yıldan yıla değiştiği için zamanı olmayan isimler bulmak zordur.
Ancak bu zorluk belli başlı noktalara dikkate dilerek aşılabilir. Mesela, şirketinizin ismini belirlerken ortak isimlerden kaçınmalısınız. “Ali’nin Yeri, Veli’nin Kahvesi, Zeynep Kuaför, Mehmet Büfe” gibi isimler tercih edilmemelidir.
Bazen, işletme sahipleri anlam ifade etmeyen kelimeleri isimleri yaparlar. Yahoo, Google, Fogdog gibi ilginç kelimeler buna bir örnektir.
Fakat garip kelimeler, uluslararası açıdan bakıldığında büyük bir risktir. Pek çok şirketin, başka bir dilde olumsuz hatta bazen müstehcen çağrışımlarda bulunan isimleri nedeniyle zor duruma düştüğü görüldü.
Şirketinizin isminin ek aldığında karmaşa yaşanmaması önemli. Örneğin k gibi sert ünsüzle biten bir harf, sesliyle başlayacağı bir ek aldığında telaffuzu zorlaştıracaktır.
Bu nedenle belirleyeceğiniz ismi sesli bir şekilde ek getirerek tekrarlamalı, zorlanıyorsanız kelimeden vazgeçmeyi düşünmelisiniz. Ses olaylarını dikkate almanız, şirket isminizin akılda kalıcılığına yardım edecektir.
Şirket isminizi belirlerken işletmenizin ne yaptığına dair ipucu veren bir kelime kullanmaya çalışın. Örneğin peyzaj işletmenizin adında “çim, düzen, bahçe” gibi sözcüklerin kullanılması uygundur ancak aynı kelimeler bir kaportacı için uygun olmaz.
Aynı şekilde bir kafeteryanın ismi seçilirken akla yiyecek-içecek-sohbet gibi şeyleri getirmesine dikkat edilmelidir. Sözün özü müşterilere hangi hizmetleri verdiğinizi hatırlatmak için adınız işletmenizle uygun olmalıdır.
Anahtar kelimeleri işletme adınıza yerleştirmenin cazibesine kapılmayın. Çünkü General Motors gibi düz anahtar kelimeler kullanmak artık işe yaramıyor. Bunun yerine ipucu verme kuralına uyarak alakalı anahtar kelimelerin biraz değiştirilmiş bir sürümünü seçmeniz çok iyi sonuç verecektir.
Akılda kalıcı işletme adları oluşturmanın iyi bir yolu, sunduğunuz hizmetle ilgili sık kullanılan kelimelerin alternatif sürümlerini kullanmaktır. Digg (dig) ve Flickr (flicker) şirketleri örnek gösterilebilir.
İşletmenizin genişlemesine veya ürün yelpazesine ekeme yapmasına izin vermeyen adlar seçmekten kaçının. Daha açık bir ifadeyle coğrafi adlardan veya ürün kategorilerinden kaçınmalısınız.
Ankara Mobilya, Bahçelievler Çikolata gibi isimler, ilerleyen dönemlerde genişlemeniz için engel teşkil edecektir. Bu spesifikasyonlarla, işletmenizi farklı konumlara genişletirseniz veya ürün hattınıza eklemeler yaparsanız müşterilerinizin kafası karışır.
Sektörünüzdeki diğer işletmelere çok benzer bir ad seçmekten kaçının. Bu hiç orijinal değildir ve dolayısıyla marka imajınız için iyi olmaz. Aynı zamanda potansiyel müşterilerinizin işletmenizi rakibinizle karıştırmasına yol açabilir.
İyi bir marka adı akılda kalıcıdır. Bunun için sözcük hem anlamsal hem görsel hem de işitsel olarak değerlendirilmedir. İsmin vereceği hizmeti çağrıştırması, yazılışının estetikliği ve okunduğunda da ahenk içinde olması gerekmektedir.
Ürününüz size başka bir şey hatırlatıyor mu? Farklı açılardan bakın veya arkadaşlarınızdan ve ailenizden size ürününüzün neye benzediğini söylemelerini isteyin. Blackberry ile Caterpillar bu teknikle oluşturulan isimlerin yalnızca iki örneğidir.
Yunan ve Roma efsanelerine bakmayı da düşünmelisiniz. ASUS’un adının efsanevi kanatlı at Pegasus’tan, Nike’ın da zafer tanrıçasından gelmesi örnek olarak gösterilebilir.
Bununla birlikte bir karakter, yer veya nesne de bir isim için seçenek olabilir. Örneğin Starbucks, Moby Dick’deki Pequod’un kaptanı Starbuck’dan doğmuştur. Firma, logo olarak da Yunan mitolojisinde gemicileri baştan çıkaran denizkızını seçmiştir.
Şirketinizin adını sürekli duyacağınız, yazacağınız ve söyleyeceğinizin farkında olun. Bu nedenle hiçbir kuşku duymamalısınız. Şirketinizi çocuğunuz gibi düşünün. Çocuğunuza hoşunuza gitmeyen ya da içinize sinmeyen bir isim vermezsiniz değil mi? Aynı kuralın burada da geçerli olduğunu unutmayın.
Tüm bu noktalara dikkat ederek belirlediğiniz şirket isimlerini, farklı gruplar üzerinde deneyin. Elinizdeki birkaç seçeneği arkadaşlarınız, potansiyel müşteriler, yatırımcılar, müşteriler üzerinde deneyim. İstediğiniz izlenimi verip vermediklerini görmek için sorular sorun.
Yasalar ve telif hakları konusunda başınızın ağrımaması için bu konuda mutlaka bir uzmanla çalışın. Aksi takdirde şirketinizi kurduktan sonra birçok yasal süreçle karşılaşabilir, örneğin daha önce telif hakkı alınmış bir marka tarafından dava edilebilirsiniz.
Yani daha sonra karşılaşabileceğiniz daha büyük sorun ve masraflardan kurtulmak için en başında küçük bir harcama yaparak uzmanla çalışmanız sizin için iyi olacaktır.
Dünyanın en başarılı girişimcilerinden biri olan Jack Ma, Çinli e-ticaret devini yaratırken gerçekten çok akıllıca bir isim seçimi yapmış. San Francisco’ da bir kafede otururken şirketinin isminin tüm dünyada bilinmesi ve akılda kalması gerektiğini düşünmüş.
Gelen garsona Alibaba’yı bilip bilmediğini sormuş ve olumlu yanıt almış. Onun hakkında ne bildiğini sorduğunda ise garson; “açıl susam açıl” demiş. Jack Ma o anda kararını verse de dışarı çıkıp onlarca kişiye daha Alibaba ismini sormuş. Çoğunun bildiğini ve akla “açılma” eylemini getirdiğini görünce şu anda bir dev olan isim konusunda netleşmiş.
Bezos’un şirketi Amazon’dan daha önce Cadabra isimli bir kitapçıymış. Kelime sık sık kadavra (cadaver) ile karıştırıldığından Bezos ismi değiştirmeye karar vermiş.
Awake.com, Browse.com ve Bookmall.com, Relentless.com isimlerini alan Bezos, şirketinin isminin alfabetik sıralamada üst sıralarda yer alması için a ile başlamasına dikkat etmiş. Sözlüğü açan Bezos, gezegendeki en büyük nehrin adı olan Amazon kelimesine geldiğinde bunun dünyanın en büyük kitapçı haline gelmesi için mükemmel olduğuna karar vermiş.
Coca-Cola’nın ismiyse koka yaprakları ve kola fıstıklarından gelmiş. Yaratıcısı John S. Pemberton da içeceğin iki önemli bileşeninden tüm dünyanın tanıyacağı markasını bulmuş. Nikon’un orijinal adı Nippon Kogaku ise Japon optiği anlamına geliyor.
1)Şirketinizin İsmini Kısa Tutun
İşletmenizin ismi herkes tarafından kolaylıkla söylenebilmelidir. Markanızın adı yüksek sesle okunurken arada nefes alınması gerekmemeli; kelime bir kerede ağızdan dökülmelidir. Dünya çapında başarıya ulaşmış Nike, Apple, Walmart gibi markalar bu duruma örnektir.
Yani işletmenizin adı bir cümle gibi görünmemelidir. Elbette bazı durumlarda iki kelimelik öbekler uygun olabilir. Waffle House ya da ülkemizden olan Yemek Sepeti, Hepsi Burada gibi örnekler bu görüşü desteklemektedir.
Ancak ikili olsalar dahi belirli başarıya ulaşmış firmaların hala kısa ve kolay okunuyor olmaları gözden kaçmamaktadır. En önemlisi de şirketinizin adını kısa tutmanızın, tüketicilerin hatırlamasını kolaylaştırması ve bunun da pazarlama kampanyalarınıza muazzam yardımının dokunacak olmasıdır.
2)Kolay Okunsun
Bunun için bir tüketicinin gözünden bakmak, konunun önemini daha iyi ortaya çıkaracaktır. Şöyle ki tüketici, televizyonda, radyoda ya da bir konuşmada firmanın adını duyuyor olsun. Sonrasında firmayı online aramaya başlasın.
İşte burada yazımı çok karmaşık olan bir adı bulması zorlaşacaktır. Bu nedenle tam olarak duyulduğu şekilde yazılan isimler, şirket için çok daha avantajlıdır. Garip şekilde okunan marka adınızı bir yere yazılmış görse bile aramaya ne yazacağını hatırlamayabilir.
3)Eşsiz ve Unutulmaz Olun
Ticarette buna yapışkanlık denir. Ancak bunu sağlamak pek kolay değildir. Çünkü her şirket kendisini kalabalıkların önüne çıkartacak, zaman içinde taze ve unutulmaz kalacak bir isim ister. Fakat adlandırma eğilimleri yıldan yıla değiştiği için zamanı olmayan isimler bulmak zordur.
Ancak bu zorluk belli başlı noktalara dikkate dilerek aşılabilir. Mesela, şirketinizin ismini belirlerken ortak isimlerden kaçınmalısınız. “Ali’nin Yeri, Veli’nin Kahvesi, Zeynep Kuaför, Mehmet Büfe” gibi isimler tercih edilmemelidir.
4)Kelime Anlam İfade Etsin
Bazen, işletme sahipleri anlam ifade etmeyen kelimeleri isimleri yaparlar. Yahoo, Google, Fogdog gibi ilginç kelimeler buna bir örnektir.
Fakat garip kelimeler, uluslararası açıdan bakıldığında büyük bir risktir. Pek çok şirketin, başka bir dilde olumsuz hatta bazen müstehcen çağrışımlarda bulunan isimleri nedeniyle zor duruma düştüğü görüldü.
5)İsim Ek Aldığında Karmaşa Yaşanmasın
Şirketinizin isminin ek aldığında karmaşa yaşanmaması önemli. Örneğin k gibi sert ünsüzle biten bir harf, sesliyle başlayacağı bir ek aldığında telaffuzu zorlaştıracaktır.
Bu nedenle belirleyeceğiniz ismi sesli bir şekilde ek getirerek tekrarlamalı, zorlanıyorsanız kelimeden vazgeçmeyi düşünmelisiniz. Ses olaylarını dikkate almanız, şirket isminizin akılda kalıcılığına yardım edecektir.
6)İpucu Verin
Şirket isminizi belirlerken işletmenizin ne yaptığına dair ipucu veren bir kelime kullanmaya çalışın. Örneğin peyzaj işletmenizin adında “çim, düzen, bahçe” gibi sözcüklerin kullanılması uygundur ancak aynı kelimeler bir kaportacı için uygun olmaz.
Aynı şekilde bir kafeteryanın ismi seçilirken akla yiyecek-içecek-sohbet gibi şeyleri getirmesine dikkat edilmelidir. Sözün özü müşterilere hangi hizmetleri verdiğinizi hatırlatmak için adınız işletmenizle uygun olmalıdır.
7)İlginç Kelimeleri Yaratıcı Bir Şekilde Kullanın
Anahtar kelimeleri işletme adınıza yerleştirmenin cazibesine kapılmayın. Çünkü General Motors gibi düz anahtar kelimeler kullanmak artık işe yaramıyor. Bunun yerine ipucu verme kuralına uyarak alakalı anahtar kelimelerin biraz değiştirilmiş bir sürümünü seçmeniz çok iyi sonuç verecektir.
Akılda kalıcı işletme adları oluşturmanın iyi bir yolu, sunduğunuz hizmetle ilgili sık kullanılan kelimelerin alternatif sürümlerini kullanmaktır. Digg (dig) ve Flickr (flicker) şirketleri örnek gösterilebilir.
8)Ölçeklenebilir İsimler Seçin
İşletmenizin genişlemesine veya ürün yelpazesine ekeme yapmasına izin vermeyen adlar seçmekten kaçının. Daha açık bir ifadeyle coğrafi adlardan veya ürün kategorilerinden kaçınmalısınız.
Ankara Mobilya, Bahçelievler Çikolata gibi isimler, ilerleyen dönemlerde genişlemeniz için engel teşkil edecektir. Bu spesifikasyonlarla, işletmenizi farklı konumlara genişletirseniz veya ürün hattınıza eklemeler yaparsanız müşterilerinizin kafası karışır.
9)Rakiplerinizi Kopyalamayın
Sektörünüzdeki diğer işletmelere çok benzer bir ad seçmekten kaçının. Bu hiç orijinal değildir ve dolayısıyla marka imajınız için iyi olmaz. Aynı zamanda potansiyel müşterilerinizin işletmenizi rakibinizle karıştırmasına yol açabilir.
10)Kalıcı Olun
İyi bir marka adı akılda kalıcıdır. Bunun için sözcük hem anlamsal hem görsel hem de işitsel olarak değerlendirilmedir. İsmin vereceği hizmeti çağrıştırması, yazılışının estetikliği ve okunduğunda da ahenk içinde olması gerekmektedir.
11)Ürününüze Başka Bir Açıdan Bakın
Ürününüz size başka bir şey hatırlatıyor mu? Farklı açılardan bakın veya arkadaşlarınızdan ve ailenizden size ürününüzün neye benzediğini söylemelerini isteyin. Blackberry ile Caterpillar bu teknikle oluşturulan isimlerin yalnızca iki örneğidir.
12)Mitoloji ve Edebiyattan İlham Alın
Yunan ve Roma efsanelerine bakmayı da düşünmelisiniz. ASUS’un adının efsanevi kanatlı at Pegasus’tan, Nike’ın da zafer tanrıçasından gelmesi örnek olarak gösterilebilir.
Bununla birlikte bir karakter, yer veya nesne de bir isim için seçenek olabilir. Örneğin Starbucks, Moby Dick’deki Pequod’un kaptanı Starbuck’dan doğmuştur. Firma, logo olarak da Yunan mitolojisinde gemicileri baştan çıkaran denizkızını seçmiştir.
13)Şirket İsminiz İçinize Sinsin
Şirketinizin adını sürekli duyacağınız, yazacağınız ve söyleyeceğinizin farkında olun. Bu nedenle hiçbir kuşku duymamalısınız. Şirketinizi çocuğunuz gibi düşünün. Çocuğunuza hoşunuza gitmeyen ya da içinize sinmeyen bir isim vermezsiniz değil mi? Aynı kuralın burada da geçerli olduğunu unutmayın.
14) Şirket İsminizi Test Edin
Tüm bu noktalara dikkat ederek belirlediğiniz şirket isimlerini, farklı gruplar üzerinde deneyin. Elinizdeki birkaç seçeneği arkadaşlarınız, potansiyel müşteriler, yatırımcılar, müşteriler üzerinde deneyim. İstediğiniz izlenimi verip vermediklerini görmek için sorular sorun.
15)Yasalara ve Telif Haklarına Dikkat Edin
Yasalar ve telif hakları konusunda başınızın ağrımaması için bu konuda mutlaka bir uzmanla çalışın. Aksi takdirde şirketinizi kurduktan sonra birçok yasal süreçle karşılaşabilir, örneğin daha önce telif hakkı alınmış bir marka tarafından dava edilebilirsiniz.
Yani daha sonra karşılaşabileceğiniz daha büyük sorun ve masraflardan kurtulmak için en başında küçük bir harcama yaparak uzmanla çalışmanız sizin için iyi olacaktır.
BONUS: Gerçek Şirketlerden İsimlendirme Örnekleri
Dünyanın en başarılı girişimcilerinden biri olan Jack Ma, Çinli e-ticaret devini yaratırken gerçekten çok akıllıca bir isim seçimi yapmış. San Francisco’ da bir kafede otururken şirketinin isminin tüm dünyada bilinmesi ve akılda kalması gerektiğini düşünmüş.
Gelen garsona Alibaba’yı bilip bilmediğini sormuş ve olumlu yanıt almış. Onun hakkında ne bildiğini sorduğunda ise garson; “açıl susam açıl” demiş. Jack Ma o anda kararını verse de dışarı çıkıp onlarca kişiye daha Alibaba ismini sormuş. Çoğunun bildiğini ve akla “açılma” eylemini getirdiğini görünce şu anda bir dev olan isim konusunda netleşmiş.
Bezos’un şirketi Amazon’dan daha önce Cadabra isimli bir kitapçıymış. Kelime sık sık kadavra (cadaver) ile karıştırıldığından Bezos ismi değiştirmeye karar vermiş.
Awake.com, Browse.com ve Bookmall.com, Relentless.com isimlerini alan Bezos, şirketinin isminin alfabetik sıralamada üst sıralarda yer alması için a ile başlamasına dikkat etmiş. Sözlüğü açan Bezos, gezegendeki en büyük nehrin adı olan Amazon kelimesine geldiğinde bunun dünyanın en büyük kitapçı haline gelmesi için mükemmel olduğuna karar vermiş.
Coca-Cola’nın ismiyse koka yaprakları ve kola fıstıklarından gelmiş. Yaratıcısı John S. Pemberton da içeceğin iki önemli bileşeninden tüm dünyanın tanıyacağı markasını bulmuş. Nikon’un orijinal adı Nippon Kogaku ise Japon optiği anlamına geliyor.